درمان آپنه خواب در اردبیل

آپنه خواب یک نوع اختلال در خواب است که در صورتی که درمان نشود، می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی برای سلامت شما شود. از جمله این مشکلات می توان به فشار خون بالا و ناراحتی های قلبی اشاره کرد.آپنه خوابی که درمان نشده باشد حتی با وجود داشتن خواب کامل شبانه هم می تواند موجب توقف مکرر تنفس در حین خواب، خروپف های بلند و احسال خستگی و کسالت در روز شود. آپنه خواب ممکن است برای هر فردی اتفاق بیافتد اما معمولا مردان مسن و با وزن بالا را درگیر خود می کند.  

آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب یک اختلال جدی خواب است و هنگامی اتفاق می افتد که تنفس شما در خواب قطع شود. کسانی که به آپنه خواب درمان نشده مبتلا هستند بعضی اوقات صدها مرتبه در حین خواب شبانه و بطور مکرر تنفس شان متوقف می گردد. در صورتی که آپنه خواب درمان نگردد ممکن است موجب مشکلاتی در سلامت شما، از جمله فشار خون بالا، سکته، کاردیومیوپاتی یا بزرگ شدن بافت عضلانی قلب، نارسایی قلبی، دیابت و حملات قلبی شود. علاوه بر این، آپنه خواب درمان نشده می تواند باعث اختلال در کار فرد، حوادث ناشی از کار، تصادفات وسائل نقلیه و همچنین ناموفق شدن کودکان و نوجوانان در مدرسه محسوب شود.

بیشتر بخوانید: جراحی بینی استخوانی در اردبیل

دو نوع آپنه خواب وجود دارد انسدادی و مرکزی:

• آپنه انسدادی خواب، شیوع بیشتری دارد، این نوع آپنه به صورت سیکل های مکرر انسداد کامل و یا جزئی مسیر هوایی بالایی در طول خواب اتفاق می افتد. در طول یک سیکل آپنه خواب، با بالا رفتن فشار به منظور باز شدن مسیر هوایی، عضلات دیافراگم و قفسه سینه سخت تر کار می کنند. تنفس اغلب با یک نفس بلند یا تکان دادن بدن باز از سر گرفته می شود. این دوره ها قادرند با خواب سالم تداخل پیدا کرده و انتقال جریان اکسیژن به اندام های حیاتی بدن را کاهش بدهند و موجب ایجاد بی نظمی در ریتم ضربان قلب شما شوند.  
• در نوع دیگر آپنه خواب یعنی آپنه خواب مرکزی، مسیر هوایی با مسدودی مواجه می شود، ولی مغز به خاطر بی ثباتی در مرکز کنترل تنفسی بدن، سیگنال تنفس را به ماهیچه ها ارسال نمی کند. آپنه مرکزی با عملکرد سیستم اعصاب مرکزی در ارتباط است.

چه کسانی دچار آپنه خواب می‌شوند؟

آپنه خواب تقریبا 25 درصد از مردان و 10 درصد از زنان را با خود درگیر می کند. آپنه خواب می تواند کسانی را در سنین مختلف از جمله نوزادان، کودکان و علی الخصوص افراد بالای 50سال و دارای اضافه وزن را تحت تاثیر قرار بدهند.  

بعضی از ویژگی های فیزیکی و بالینی شایع در میان بیماران مبتلا انسدادی است. از جمله اضافه وزن، گردن بزرگ، ناهنجاری های ساختاری بدن، همانند انسداد  بینی، داشتن کام نرم و تا حدی آویزان، داشتن لوزه های بزرگ  و یا فک کوچک به همراه اوربایت است که موجب کاهش قطر مسیر هوایی فوقانی می گردد.

با قطع تنفس چه اتفاقی می‌افتد؟

زمانی که تنفس متوقف می گردد، هر اندازه بدن شما برای مدت بیشتری از اکسیژن محروم بماند، ضربان قلب شما هم کاهش پیدا می کند. سپس، رفلکس هایی ناخواسته موجب می شود تا شما در انتهای دوره قطع اکسیژن و تنفس، از خواب بیدار شوید. زمانی که این اتفاق رخ می دهد، ضربان قلب و فشار خونتان به سرعت بالا خواهد رفت.

تمامی این تغییرات با قطعی تنفس شما اتفاق می افتند. با این وجود در صورتی که آپنه مکرر را تجربه می کنید، بدن شما تاثیرات مزمن را تجربه خواهد کرد. داده ها نشان از افزایش خطر، به خصوص در زمانی را دارند که تقریبا نفس شما در ساعت 30 بار یا بیشتر قطع می شود. البته در حجم پایین تر هم احتمال خطر وجود دارد.

برای مثال، فشار خون شما بالا می رود و دیواره های قلب به خاطر افزایش یافتن حجم کار، ضخیم تر می شوند و ساختار قلب شما تغییر می کند. قلبتان سفت تر می شود و انعطاف آن بیشتر می شود؛ زیرا سلول های فیبری بیشتری در میان سلول های ماهیچه ها رشد می کنند.

چه چیزی باعث آپنه خواب می‌شود؟

آپنه انسدادی به دلیل انسداد مسیر هوایی است. در این حالت است که بافت نرم پشت گلو در زمان خواب فرو می ریزد. آپنه خواب مرکزی اغلب در بیمارانی که به اختلال عملکرد سیستم عصب مرکزی مبتلا هستند و برای مثال بعد از سکته و یا در بیماران مبتلا به بیماری های عصبی عضلانی همانند اسکلروسیس جانبی آمیوتروفیک  ALS و بیماری لو گریگ دیده می شود. علاوه بر این، بیماران مبتلا به نارسایی قلبی و دیگر اشکال بیماری های قلبی، کلیوی ویا ریوی شایع هستند.

علائم آپنه خواب کدامند؟

در بیشتر موارد، اولین علائم OSA به وسیله خود بیمار شناخته و شناسایی نمی شوند، بلکه همبستر آن بیمار است که متوجه مشکلات او می شود. خیلی از افراد مبتلا هستند که هیچگونه شکایتی درباره خواب خود ندارند . رایج ترین نشانه ها وعلامت های OSA شامل موارد زیرند:

• خرناس کشیدن.
• خواب آلوده بودن یا خستگی در طول یک روز.
• بی قرار شدن در هنگام خواب و بیداری های مکرر در تمام طول شب.
• بیدار شدن ناگهانی به همراه احساس نفس نفس زدن یا خفگی.
• خشکی دهان یا گلو درد بعد از بیدار شدن بیمار از خواب.
• اختلالات شناختی همانند مشکل داشتن در تمرکز، فراموشی و یا تحریک پذیری.
• اختلالات خلقی مانند اضطراب و افسردگی
• تعریق بدن در شب.
• داشتن تکرر ادرار در شب.
• اختلال در عملکرد جنسی فرد
• ابتلا به سردرد مداوم.

کسانی که به نوع دوم یعنی آپنه خواب مرکزی دچارند در بیشتر موارد، بیداری های مکرر و یا بیخوابی دارند. با وجود اینکه ممکن است بعد از بیدار شدن احساس خفگی یا نفس نفس زدن هم داشته باشند.

ممکن است علائم کودکان زیاد واضح نباشد ولی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داشتن عملکرد ضعیف تحصیلی
• سستی بدن یا خواب آلودگی کودک که اغلب به اشتباه به عنوان تنبلی در کلاس تعبیر می‌شود.
• تنفس دهانی در کل روز و مشکل در بلعیدن.
• داشتن حرکت قفسه سینه به طرف داخل،  در هنگام دم.
• داشتن وضعیت های خواب غیر نرمال، مانند خوابیدن روی دست ها و زانو ها و یا با گردن بیش از اندازه کشیده.
• داشتن تعریق زیاد شبانه.
• داشتن اختلالات یادگیری و رفتاری مانند بیش فعالی و مشکل نداشتن تمرکز.
• مشکل شب ادراری.

آپنه خواب چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در صورتی که پزشک شما تشخیص بدهد که علائمی دارید که نشان دهنده آپنه خواب است، ممکن است از شما بخواهد که ارزیابی خواب خود را تحت نظر یک متخصص خواب انجام دهید و یا اینکه مطالعه خواب شبانه را برای بررسی عینی آپنه خواب به شما تجویز کند.

• تست شامل مطالعه خواب شبانه با عنوان پلی سومنوگرام  (PSG)است.  PSG در آزمایشگاه خواب و با نظارت مستقیم یک تکنسین آموزش دیده انجام می گردد. در حین آزمایش، انواع عملکردهای بدن همچون فعالیت الکتریکی مغز، حرکت های چم، فعالیت عضله ها، ضربان قلب، الگوهای تنفسی، جریان هوا و میزان اکسیژن خون در زمان خواب شبانه ثبت می شود.  
• گاهی برای بزرگسالان، می توان از تست خواب خانگی (HST)  هم استفاده کرد. این شیوه در واقع نوع تغییر یافته مطالعه خواب است که می تواند به سادگی در خانه انجام گردد. این شیوه عملکردهای بدنی کمتری در مقایسه با PSG ثبت می کند که خود شامل جریان هوا، تلاش تنفسی، سطح اکسیژن خون و خروپف است که به منظور تشخیص آپنه انسدادی متوسط تا شدید استفاده می شود.

بیشتر بخوانید: جراحی بینی گوشتی در اردبیل

روش‌های درمان آپنه خواب کدامند؟

درمان‌های محافظه کارانه

در مواردی که آپنه خواب انسدادی و خفیف است، فقط به درمان محافظه کارانه نیاز است.

• کسانی که دارای اضافه وزن هستند می توانند از کاهش وزن برای رفع این مشکل استفاده کنند. حتی کاهش یافتن 10درصد از وزن هم می تواند تعداد آپنه را در بیشتر بیماران کاهش بدهد. با این وجود، کاهش وزن با وجود آپنه انسدادی ای که درمان نشده است که می تواند موجب تغییرات متابولیسم بدن و کاهش اشتها شود، دشوار است.
• کسانی که به آپنه انسدادی خواب مبتلا هستند باید از مصرف الکل و بعضی قرص های خواب آور پرهیز کنند؛ زیرا احتمال افتادگی مسیر هوایی در حین خواب شبانه و طولانی شدن سیکل های آپنه خواب را افزایش می دهد.     
• در بعضی از بیمارانی که به آپنه خواب انسدادی خفیف دچارند، وقفه هایی در هنگام نفس کشیدن فقط وقتی اتفاق می افتد که به پشت بخوابند. در اینگونه موارد، استفاده از یک بالش گوه ای یا دیگر وسائلی که به این افراد کمک می کند بتوانند به پهلو بخوابند بسیار کمک می کند.
• کسانی که مشکلات سینوسی و یا گرفتگی بینی دارند باید از اسپری های بینی و یا نوارهای تنفسی برای کاهش یافتن خروپف و باز شدن جریان هوا برای تنفس در زمان خواب استفاده کنند. دوری از کم خوابی برای تمامی کسانی که به اختلال خواب مبتلا هستند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.      

درمان مکانیکی

درمان با فشار مثبت مسیر هوایی (PAP)، درمان اولیه ای برای بیشتر کسانی است که به آپنه انسدادی خواب مبتلایند.  بیماران با این شیوه درمان از ماسک روی بینی یا دهان خود استفاده می کنند. درمان PAP از بسته شدن مسیر هوایی جلوگیری می کند، ولی با قطع شدن PAP و یا استفاده نادرست از آن سیکل های آپنه برمی گردند.